ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΌ

ΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΚΡΥΦΌ ΣΧΟΛΕΙΌ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΕ ΜΕ ΣΚΟΠΌ ΝΑ ΜΆΘΟΥΝ ΌΣΟΙ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟΙ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΞΟΙ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ  ΚΑΙ ΌΣΟΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΑΛΛΆ ΑΔΙΑΦΟΡΟΎΝ  ΓΙΑ ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΈΝΑ ΣΥΜΒΑΊΝΟΥΝ ΑΠΌ ΤΑ ΔΙΆΦΟΡΑ ΑΝΤΊΧΡΙΣΤΑ-ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΆ ΚΈΝΤΡΑ ΜΕ ΜΌΝΟ ΣΚΟΠΌ ΝΑ ΧΤΥΠΉΣΟΥΝ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΊΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΊΔΑ ΜΑΣ.

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΥΤΗ ΕΠΙΛΈΧΘΗΚΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΜΗΘΕΊ ΤΟ ΚΡΥΦΌ ΣΧΟΛΕΙΌ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΛΕΙΤΟΎΡΓΗΣΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ  ΩΣ ΦΑΡΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΙ ΤΟ ΕΘΝΟΣ-ΓΕΝΟΣ ΜΑΣ ΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΆ(Σ)ΤΑΣΗ.

ΣΕ ΠΕΊΣΜΑ ΚΑΠΟΙΩΝ ΝΤΌΠΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΕΧΘΡΩΝ (ΨΕΥΤΟΙΣΤΟΡΙΚΩΝ) ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΎΝ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΟΥ, ΕΜΕΙΣ ΠΑΡΑΘΈΤΟΥΜΕ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΎΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ ΥΠΗΡΞΕ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΣΕ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΊΑ ΤΟΥ 1821 ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΤΑΡΑΓΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΣΚΛΑΒΩΜΈΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΠΑΡΤΊΔΑ...

Ο Σαράντος Καργάκος μιλάει για το κρυφό σχολειό και παραθέτει τη μαρτυρία του Στέφανου Κανέλλου, φίλου του Ρήγα και του Κοραή που σε επιστολή του το 1822 σε Γερμανό θεατρικό συγγραφέα και του μιλάει για κρυφό σχολειό. Την επόμενη χρονιά, το 1823, θυσιάζεται στην Κρήτη, κάτι που του προσδίδει το στοιχείο της αξιοπιστίας.

***
Ο ΦΩΤΑΚΟΣ

Φώτος Χρυσανθακόπουλος (Φωτάκος): Ο υπασπιστής του Θ.Κολοκοτρώνη έγραψε στα Απομνημονεύματά του, το 1829, σχετικά με τα κρυφά σχολειά,
«Μόνοι των οι Έλληνες εφρόντιζον διά την Παιδείαν, η οποία συνίστατο εις το να μανθάνουν τα κοινά γράμματα(στοιχειώδης εκπαίδευση) και ολίγην αριθμητικήν ακανόνιστον. Εν ελλείψει δε διδασκάλου ο ιερεύς εφρόντιζεν περί τούτου . Όλα αυτά εγίνοντο εν τω σκότει και προφυλακτά από τους Τούρκους».
Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμος Α, σελ.36, εκδ. Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών, Αθήναι 1974.

***
Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης:
«Εις τον καιρό της νεότητος, όταν ημπορούσα να μάθω κάτι τι, σχολεία, ακαδημίαι δεν υπήρχαν. (…) Το ψαλτήρι, το κτωήχι,(οκτάηχος), ο μηναίος (μηνολόγιο), άλλαι προφητείαι, ήσαν τα βιβλία όπου ανέγνωσα» διήγηση του Κολοκοτρώνη στον απομνηματογράφο του, Τερτσέτη, το1846.
Αλλά η Οθωμανική διοίκηση συνέχισε την ανθελληνική της τακτική, με ανυπαρξία στοιχειώδους εκπαιδεύσεως των Ελλήνων υπηκόων της και πολύ αργότερα, στις περιοχές που παρέμειναν αλύτρωτες υπό το ζυγό των Τούρκων.

***

Για τους πλέον δύσπιστους η καταγραφή των ιστορικών γεγονότων από τον Charles Tuckermann, τον πρώτο Αμερικανό Πρόξενο στην Αθήνα (1867-1874). Στο έργο του «Οι Έλληνες της σήμερον» (Ελληνική μετάφραση Αντωνίου Ζυγομαλά. Αθήνα 1877) ο Αμερικανός διπλωμάτης γράφει μεταξύ άλλων :
«Φεγγαράκι μου λαμπρό
φέγγε μου να περπατώ,
να πηγαίνω στο σχολειό
να μαθαίνω γράμματα
    του Θεού τα πράγματα.»

Τοιούτον περίπου ήτο το άσμα, όπερ ετραγώδουν οι Ελληνόπαιδες, πορευόμενοι εν καιρώ νυκτός εις το σχολείον επί τουρκοκρατίας. Το άσμα τούτο είναι γνωστόν εις πάντα Έλληνα νυν ως και πρότερον, και οι πατέρες δεικνύοντες εις τα τέκνα των την σελήνην, επαναλαμβάνουσι τους στίχους τούτους, αφηγούμενοι αυτοίς πόσον τοις εχρησίμευσεν αύτη κατά τους σκοτεινούς χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας. Μη επιθυμούντες, έστω και κατ’ ελάχιστον, να ερεθίσωσι τους δεσπότας αυτών δυναμένους να παρακωλύσωσιν τας προς ιδίαν παίδευσιν προσπαθείας των, οι παίδες ουχί δε σπανίως και αυτοί οι πατέρες, εφοίτων δια νυκτός και κρύφα εις την οικίαν του διδασκάλου, όπως εξακολουθήσωσι τας σπουδάς των».

Ο Κάρολος Τάκερμαν (Charles Tuckerman, 1827-1896), ο πρώτος πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Αθήνα (1868-71), παραθέτει εδώ τις εντυπώσεις του από την παραμονή του στην Ελλάδα (The Greeks of Today, Νέα Υόρκη 1872).

***



Ο γάλλος περιηγητής της Ηπείρου Rene Peaux , το 1913 (προ της απελευθερώσεως των Ιωαννίνων) στο έργο Δυστυχισμένη Β.Ήπειρος (σελ.126), σημειώνει σχετικά:
· «Κανένα βιβλίο τυπωμένο στην Αθήνα δεν γινόταν δεκτό στα σχολεία της Ηπείρου. Ήταν επιβεβλημένο να τα προμηθεύονται όλα από την Κωνσταντινούπολη. Η ελληνική ιστορία ήταν απαγορευμένη. Στην περίπτωση αυτή λειτουργούσανπρόσθετα κρυφά μαθήματα.