Όσο καιρό προσπαθούσαν οι επαναστατημένοι Έλληνες να καταλάβουν την Τρίπολη,αγωνίζονταν παράλληλα να εξαπλώσουν την επανάσταση στην ήδη ξεσηκωμένη Στερεά Ελλάδα. Από τα τέλη Μαρτίου του 1821,είχαν ξεσηκωθεί οι αρματολοί:Πανουργιάς στην Άμφισσα,ο Σκαλτσάς στη Δωρίδα,ο Δυοβουνιώτης στη Βουδουνίτσα,ο Κοντογιάννης στην Υπάτη και ο Διάκος στη Λιβαδειά.Ο Χουρσίτ έστειλε από τα Ιωάννινα δύο πασάδες,τον Κιοσέ Μεχμέτ και τον Ομέρ Βρυώνη με 9.000 πεζούς και ιππείς έχοντάς τους διατάξει,να εγκατασταθούν στη Λαμία κι από κει να καταπνίξουν την επανάσταση στη Στερεά και εν συνεχεία να προχωρήσουν στη Πελοπόννησο.Οι οπλαρχηγοί της Στερεάς,Πανουργιάς,Δυοβουνιώτης και Διάκος με 1.500 άντρες,αποφάσισαν να καταλάβουν τα στενά της Οίτης εμποδίζοντας τη διέλευση των Τούρκων.Ο πρώτος κατέλαβε τη Χαλκομάτα,στο δρόμο προς τη Φωκίδα,ο δεύτερος,τη γέφυρα του Δύρου ποταμού προς Βοιωτία και ο τρίτος κατέλαβε στο μέσο των δύο πρώτων στη Δαμάστα,τη γέφυρα του ποταμού Σπερχειού,γνωστή ως Αλαμάνα.
Το πρωί της 22ας Απριλίου δέχθηκαν επίθεση τα υπό των Πανουργιά και Δυοβουνιώτη τμήματα και μετά από ολιγόωρη μάχη τράπηκαν σε φυγή με αποτέλεσμα ο Διάκος να μείνει μόνος του με μόνο 40 άνδρες. Σε αυτούς που τον παρακινούσαν να φύγει απάντησε:" Ο Διάκος δεν φεύγει.Μας βλέπουν οι 300 του Λεωνίδα" Ακολούθησε άγρια μάχη στην οποία οι λιγοστοί άνδρες του πολέμησαν γενναία και έπεσαν μέχρι ενός,μαζί με τον επίσκοπο Ησαία Σαλώνων,ο οποίος πολεμούσε σαν απλός στρατιώτης. Ο Διάκος αφού το πιστόλι του από τη συνεχή χρήση εφλογώθει,όρμησε στους εχθρούς κραδαίνοντας το ξίφος του,το οποίο και αυτό έσπασε,και τραυματισμένος στον ώμο συνελήφθη και οδηγήθηκε στη Λαμία,ενώπιον του Βρυώνη,ο οποίος θαυμάζοντας την ανδρεία του,του πρότεινε να εξισλαμιστεί και να καταταγεί στο στρατό του. Ο Διάκος απάντησε: " εγώ Γραικός γεννήθηκα,Γραικός και θα πεθάνω". Αυτή η απάντηση εξόργισε τον Βρυώνη που διέταξε να τον σουβλίσουν.
Τα τελευταία λόγια του Διάκου ήταν προφητικά για το τι θα επακολουθούσε: " Εμένα κι αν σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.Ας είναι καλά ο Οδυσσεύς και ο καπετάν Νικήτας αυτοί θα κάψουν την Τουρκιά".Μετά την μάχη της Αλαμάνας,ο Ομέρ Βρυώνης,αφού ξεκούρασε το στρατό του,ξεκίνησε στις 7 Μαίου από τη Λαμία προς την Άμφισσα με σκοπό να σαρώσει στο διάβα του τους επαναστάτες και να περάσει στην Πελοπόννησο,ώστε να βοηθήσει το Μουσταφάμπεη.
Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος,αφού πληροφορήθηκε τις εχθρικές κινήσεις,ήρθε σε συνεννόηση με τους Δυοβουνιώτη και Πανουργιά να καταλάβουν την στενή πλαγιά ανάμεσα σε Γκιώνα και Παρνασσό και ο ίδιος μπήκε με 118 άνδρες στο χάνι της Γραβιάς,ένα πλινθόκτιστο κτίριο που βρισκόταν στο μέσο της οδού από όπου θα περνούσαν οι Τούρκοι. Την 8η Μαΐου εμφανίστηκε η τουρκική εμπροσθοφυλακή και όπως και στην Αλαμάνα,με τις πρώτες τουφεκιές,οι υπό των Πανουργιά και Δυοβουνιώτη τρέπονται σε φυγή ανεβαίνοντας τα γύρω βουνά. Έτσι για μια ακόμη φορά μένει ένας να αντιμετωπίσει τους Τούρκους και αυτός είναι ο Οδυσσέας.Κεφαλή στην τουρκική παράταξη ήταν ένας δερβίσης,ο οποίος ερωτώμενος από τον Ανδρούτσο που ήταν κλεισμένος μέσα στο χάνι που πάει,εκείνος απάντησε "ότι πηγαίνει να σφάξει εχθρούς του προφήτη και να δοξάσει τον Αλλάχ". Ένας εύστοχος πυροβολισμός τον έριξε νεκρό και βλέποντας αυτό οι Τούρκοι άρχισαν να επιτίθενται λυσσαλέα κατά κύματα χωρίς να καταφέρνουν όμως τίποτα παρά μόνο να συσσωρεύονται τα πτώματα τους μπροστά στο χάνι,μιας και ήταν ακάλυπτοι ενώ οι Έλληνες καλά ταμπουρωμένοι.
Αυτό διήρκεσε ώσπου νύχτωσε και ο Βρυώνης ζήτησε έξαλλος να φέρουν πυροβόλα από τη Λαμία για να γκρεμίσει το χάνι.Όμως κατά τη διάρκεια της νύχτας ο Ανδρούτσος και οι άνδρες του βγήκαν κρυφά και κατάφεραν να περάσουν ανάμεσα από τους εχθρούς χάνοντας μόνο έξι άνδρες. Οι απώλειες των Τούρκων ήταν περίπου 300 νεκροί και αρκετοί τραυματίες.
